Пессимистлар ўқиши шарт эмас!

Мақола бироз кеч ёзилаяпди. Аслида Эрон устидан қозонилган ғалабадан кейиноқ, бундай ҳисоб-китобларни қилиб, вазиятни ойдинлаштирсак ҳам бўлар эди. Аслида Олимхўжа Бўроновнинг “Баҳоргача чидолмадим!” номли мақоласида Ўзбекистон миллий терма жамоасининг гуруҳдаги ҳолати ёритилган, ЖЧга тўғридан-тўғри йўл олишимиз учун бизга неча очко етарли бўлиши ҳақида сўз юритилганди. Аммо яна баъзи янги вариантлар ҳам чиқиб қолди денг...

Футболда кўп бора гувоҳ бўлганмиз, айтайлик гуруҳ босқичида бирон жамоа 6-7 очко фарқ билан яққол пешқадам бўлиб олади-ю, лекин мутахассислар назарий жиҳатдан охирги ўриндаги жамоада ҳам имконият бор деб туришади. Уларнинг назарияси амалга ошишига балки ҳеч ким ишонмас, аммо бутунлай рад этишимизга ҳам аниқ асос тополмай қоламиз. Чунки бирон кучли жамоа ўз уйида кучсиз жамоани ютади дея аниқ ишонишимизнинг ўзи ҳам назария-ку! Балки унақа бўлмас. Футболда бундай вазиятларни кўп кўрганмиз-ку, тўғрими?

Хуллас, кеча Twitter тармоғида Ўзбекистон терма жамоасининг имкониятлари ҳақида мунозара бўлиб ўтди. Аслида ҳаммаси кабиса йилидан бошланди, ҳа, майли, бу бошқа мавзу.

Мунозара вақтида илгари сурилган ва бошқа НАЗАРИЯлар ҳақида мақола ёзиб, Сизга илинишни маъқул топдим.

Демак, бошладик. Компьютер қаршисига маҳкам жойлашиб олинг, назарияларни баъзи жойларида кулгудан ёки ҳайратдан йиқилиб тушманг тағин...

1-назария. Муддатидан олдин ЖЧга чиқиш имконияти.

Келинг, яхшиси жамоамизнинг ўта муваффақиятли иштироки ҳақидаги назариядан бошлаймиз. Муддатидан олдин, яъни 9-турнинг ўзидаёқ, охирги турда уйда Қатар билан ўйнашимиздан олдиноқ, бунинг устига Ж.Корея билан дуранг ўйнаб ҳам (хатто ютиш ҳам шарт эмас) ЖЧга тўғридан-тўғри чиқиш имкониятимиз ҳам бор. Бунда асосан иккита вариантни кўриб чиқдик.

1-вариант. Олимхўжа Бўронов варианти: Ўзбекистон ва Жанубий Корея

Ушбу вариантда воқеалар ривожи қуйидагича кўриниш олади:

7-тур

Ўзбекистон – Ливан — Ўзбекистон ютади

Ж.Корея – Қатар — Ж.Корея ютади

Гуруҳдаги вазият:

Ўзбекистон – 11

Ж.Корея – 10

Эрон – 7

Қатар – 7

Ливан - 4

8-тур

Ливан – Ж.Корея — фарқи йўқ, келинг биз Ж.Корея ютади деб ҳисоблаймиз.

Қатар – Эрон — дуранг

Гуруҳдаги вазият:

Ж.Корея –13

Ўзбекистон – 11

Эрон – 8

Қатар – 8

Ливан – 4

9-тур

Ж.Корея – Ўзбекистон — дуранг

Эрон – Ливан — Ливан ютади

Гуруҳдаги вазият:

Ж.Корея – 14

Ўзбекистон – 12

Эрон – 8

Қатар – 8

Ливан –7

Кўриб турганингиздек, Ўзбекистон муддатидан олдин, Ж.Кореяда дуранг ўйнаб ҳам, ЖЧ йўлланмасини қўлга киритди. Ушбу назарияда фақат битта сенсация бўлади холос, яъни Ливан Эронни Озодийда ютиши керак. Қолгани ҳақиқатга яқин. Умуман олганда барчасидан умидини узган ва ўзининг энг охирги ўйинини ўтказаётган Ливан ҳар қандай босимдан ҳоли тарзда, мухлислари учун ўйнаб, ютиб қўйиши ҳам мумкин-ку...

2-вариант. Меники: Ўзбекистон ва Қатар (!)

Бунда ўйинлар қуйидагича кўриниш олади:

7-тур

Ўзбекистон – Ливан — Ўзбекистон ютади

Ж.Корея – Қатар — Қатар ютади

Гуруҳдаги вазият:

Ўзбекистон – 11

Қатар – 10

Ж.Корея – 7

Эрон – 7

Ливан - 4

8-тур

Ливан – Ж.Корея — Ливан ютади

Қатар – Эрон — Қатар ютади

Гуруҳдаги вазият:

Қатар – 13

Ўзбекистон – 11

Ж.Корея –7

Эрон – 7

Ливан – 7

9-тур

Ж.Корея – Ўзбекистон — дуранг

Эрон – Ливан — дуранг

Гуруҳдаги вазият:

Қатар – 13

Ўзбекистон – 12

Ж.Корея – 8

Эрон – 8

Ливан –8

Кўриб турганингиздек, бу ерда ҳам муддатидан олдин чиқамиз. Ушбу назарияда фақат Қатар меҳмонда Кореяни ютишига ишониш қийин. Ливан ўз уйида Кореяни аввал ҳам ютган, Эронни ҳам ютганди, агар эсласангиз, демак бунга ишонса бўлади. Қаллай? :)

Мени вариантимни энг кулминацион жойи – бу охирги турда Тошкентда Қатар билан бўладиган ўйин. Муддатидан олдин ЖЧга чиққан икки жамоа мухлислар учун ҳақиқий шоу уюштириб беришади, футболчилар эса қарсаклар остида кутиб олиниб, кузатиб қўйилади. Эҳ, байраммисан, байрам бўлади, ўзиям!

2-назария. Иккита мағлубиятга учраганимизда ҳам ЖЧга чиқамиз

(бунинг сал бошқачароқ кўриниши О.Бўронов мақоласида ҳам бор)

“Ҳе, нафасингни ел учирсин, биз ютамиз албатта” деган бўлсангиз керак-а? Гап ютиш, ютқизишда эмас, шунчаки энг минимал вариантларни ҳам ҳисоблаб қўйдик. Бу вариантларни биронтаси бўлмаслиги, ҳатто яқинлашмаслиги ҳам мумкин, шунчаки кўнгилни хотиржам қилиш учун холос.

Демак, мабодо 3 та ўйиндан иккитасида мағлуб бўлсакчи? Ж.Кореяда ютиш осон эмас-ку, тўғрими?

Охирги турда катта босимда Қатарни ютиш ҳам осон деб ўйлайсизми? Энди вариантларга тўхталамиз:

Агарда биз фақатгина Ливанни ютиб, Ж.Корея ва Қатардан ютқазсак, 11 очко тўплаймиз. Хўш, бундай вазиятда қанақа қилиб ЖЧга тўғридан-тўғри чиқишимиз мумкин? Жуда оддий! Имкон бор!

Бунда, Ж.Корея барчани ютади. Ливанда Ливанни, ўз уйида Қатар, Ўзбекитон ва Эронни. Ишонса бўлади, тўғрими?

Эрон эса Қатарни ютади, Ж.Корея ва Ливандан ютқазади. Жами: 10 очко!

Қатар эса Ўзбекистонни ютади, лекин Ж.Корея ва Эрондан ейди! Жами: 10 очко!

Бу ерда ҳам, фақат битта жойига, яъни Ливан Эронни ютишига ишониш қийин холос. Аммо улар олдин ҳам Эронни ютган-ку! Демак, бу таҳминда ҳам асос бор! Қаллай? Энди тайёр туринг, икки марта “Қаллай?” дейиладиган вариантга келдик!

3-назария. 10 очко билан ҳам ЖЧга тўғридан-тўғри чиқишимиз мумкин! Минимализмнинг ёрқин кўриниши!

Эҳ, бу фантазия одамни  нималарга ундамайди-я! Бежизга математика фанлар отаси дейилмаганда, эҳтимоллар назарияси деган ажойиб нарса, инсонда доим умид учқунларини милтиллатиб туради!

Хўш, айтайлик биз, гуруҳдаги хозирги муваффақиятимиздан руҳланиб, хотиржамликка берилиб, 3 та ўйиндан бор-йўғи 2 очко ололсак, нима бўлади? Расво бўлади албатта! Юртимиздаги қанчадан-қанча тошойналар синади... Аммо, тушкинликка тушманг! Бунда ҳам вариант бор!

Бу вариантни мен мажозий маънода “Халқлар дўстлиги” деб номладим. Нега дейсизми? Чунки бунда асосан дуранглар синдроми рўй бериши керак.

Келинг, кўриб чиқамиз:

7-тур

Ўзбекистон – Ливан — Ливан ютади, 1 тўп фарқи билан

Ж.Корея – Қатар — дуранг

Гуруҳдаги вазият:

Ж.Корея – 8

Ўзбекистон – 8

Қатар – 8

Эрон – 7

Ливан - 7

8-тур

Ливан – Ж.Корея — дуранг

Қатар – Эрон — дуранг

Гуруҳдаги вазият:

Ж.Корея –9

Қатар – 9

Ўзбекистон – 8

Эрон – 8

Ливан – 8

9-тур

Ж.Корея – Ўзбекистон — дуранг

Эрон – Ливан — дуранг

Гуруҳдаги вазият:

Ж.Корея – 10

Ўзбекистон – 9

Эрон – 9

Қатар – 9

Ливан –9

Даҳшат-а! Қўрқиб кетяпсизми? Охирги тур:

10-тур

Ўзбекистон – Қатар — дуранг

Ж.Корея – Эрон — Ж.Корея ютади ёки дуранг

Гуруҳдаги якуний вазият:

Ж.Корея – 11 ёки 13

Ўзбекистон – 10

Қатар – 10

Эрон – 9 ёки 10

Ливан –9

Энди диққат қилинг. Агар Эрон дуранг ўйнаса, бира тўла 3 та жамоада бир хил 10 очко бўлади. Бундай вазиятда регламентга кўра тўплар нисбатига қаралади.

Бугунги ҳолатга кўра, тўплар нисбати Ўзбекистонда +1 (5-4), Эронда 0 (2-2), Қатарда -2 (3-5).

Ўз-ўзидан аёнки, Қатарда 3 та дурангдан кейин вазият ўзгармайди, минус иккилигича қолади. Демак, Қатар аут!

Энди Эрон қолди. Эронда 0 ва дуранглардан сўнг ноллигича қолади.

Бизда +1, агар Ливанга бир тўп фарқи билан ютқазсак, бизда ҳам ноль бўлади! Дуранглардан кейин ўзгармайди.

Регламентга кўра, агарда жамоалар очкоси ҳам, тўплар нисбати ҳам бир хил бўлса, унда ким кўпроқ гол урган бўлса, ўша чиқади. Биз 5 та гол урганмиз, Эрон 2 та. Ураааа! Сизларни ЖЧга чиққанимиз билан табриклайман!  ))))

Хуллас, хозирча шулар. Ҳаёлот уммонидан ҳақиқийликка қайтган ҳолда, барчамиз чин дилдан Ўзбекистон миллий терма жамоасига омадлар тилаб қоламиз! Қандай натижа бўлишидан қатъий назар, асосийси ватанимиз байроғи Бразилия яшил майдонларида ҳилпирасин! Футболчиларимизга ҳам Бразилияга бориш насиб қилсин. Лекин музқаймоқ егани эмас...

Ҳа, айтганча, мабодо 9 очко билан ҳам чиқиш имкониятимиз пайдо бўлиб қолса, албатта хабар қиламиз! :)

Harbiy xizmatchilar o’qishga kirishga tavsiyanoma olish uchun mantiqiy savollarga ham javob berishi kerak

2012-yil 23-oktabr kuni “Muddatli harbiy xizmatni o‘tayotgan harbiy xizmatchilarga O’zbekiston Respublikasi oliy ta’lim muassasalariga o‘qishga kirish uchun tavsiyanomalar berish tartibi to‘g‘risida”gi NIZOM qabul qilindi. Mazkur Nizom O’zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi, Ichki ishlar vazirligi, Milliy xavfsizlik xizmatining qarori bilan tasdiqlandi.

Nizom 2012-yilning 1-dekabridan kuchga kiradi.

Endi ushbu nizomda qanday o‘zgartirishlar kiritilgani, hozirda o’z kuchini yo’qotishi belgilangan 2005-yildagi xuddi shu mazmundagi nizomdan qanday farqlari borligi haqida batafsil to’xtalsam.

Eng birinchi o’zgarish, yangi nizom matni o’zbek tilida ham berilgan. Ilgarigi nizom matni faqat rus tilida edi.

Bu albatta texnik tomondan. Endi mazmuni haqida.

Yangi nizomda ham eskisi kabi tavsiyanoma harbiy qism komandirlari tomonidan O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari safida muddatli harbiy xizmatni o‘tab bo‘lgan, jangovar va ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlikda yuqori natijalarga erishgan, zarur bilim darajasiga va namunali harbiy intizomga ega munosib harbiy xizmatchilarga berilishi ko’rsatilgan.

Nizomga ko’ra, tavsiyanomalariga ega bo‘lgan fuqarolar barcha yo‘nalishlar va mutaxassisliklar bo‘yicha bakalavrlar tayyorlashda respublikaning barcha oliy ta’lim muassasalariga kirishda to‘plash mumkin bo‘lgan maksimal ballarning 27 foizi mikdorida qo‘shimcha ball shaklidagi imtiyozga ega bo‘ladi. Bu 61,2 ball degani.

Xo’sh, tavsiyanomaga qanday ega bo’linadi? Ilgari qanaqa edi-yu, hozir qanday ko’rinishga keldi.

1-farq

Ilgari tavsiyanoma faqat DTM tomonidan o’tkaziladigan test sinovlaridan muvaffaqiyatli o’tgan harbiy xizmatchilarga berilar edi.

Tavsiyanomaga ega bo’lgan abiturientlarga test sinovlari vaqtida 61,2 ball qo’shib beriladi

Hozirda test sinovlarigacha bo’lgan muddatda ham harbiy xizmatchilarga jangovar va ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlik dasturlari o‘zlashtirib borilishi holati bo’yicha ball berib boriladi.

Muddatli harbiy xizmatchiga harbiy intizom, jangovar va ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlik natijalari bo‘yicha ballar qo‘yish butun xizmat davri davomida amalga oshiriladi.

Agar muddatli harbiy xizmatchi namunali harbiy intizomi uchun O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining Intizom nizomida nazarda tutilgan tartibda rag‘batlantirilgan (muqaddam berilgan intizomiy ta’zir chorasining bekor qilinishi bundan mustasno) bo‘lsa, unga quyidagi tartibda ballar qo‘yib boriladi:

harbiy qism komandiri tomonidan rag‘batlantirilgan bo‘lsa - 5 ball;

harbiy okrug qo‘shinlari qo‘mondoni (birlashma komandiri) tomonidan rag‘batlantirilgan bo‘lsa - 10 ball;

O’zbekiston Respublikasi mudofaa vazirining birinchi o‘rinbosari - Qurolli Kuchlar Birlashgan shtabi boshlig‘i tomonidan rag‘batlantirilgan bo‘lsa - 15 ball;

tegishli vazirliklar, davlat qo‘mitalari va idoralari rahbarlari tomonidan rag‘batlantirilgan bo‘lsa - 20 ball.

Muddatli harbiy xizmatchiga muddatli harbiy xizmat davrida namunali harbiy intizomi uchun ko‘pi bilan 20 ball qo‘yiladi. Bunda, harbiy qism komandiri tomonidan rag‘batlantirishning sonidan qat’i nazar, 5 balldan ortiq ball qo‘yilmaydi.

Muddatli harbiy xizmat davomida nazorat-tekshiruv mashg‘ulotlari natijalari bo‘yicha muddatli harbiy xizmatchiga jangovar va ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlik uchun baho qo‘yib boriladi. Muddatli harbiy xizmatchining umumiy tayyorgarlik darajasini aniqlash uchun jangovar va ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlik bo‘yicha baholarning umumiy o‘rtacha arifmetik qiymati chiqariladi.

Jangovar va ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlik bo‘yicha baholarning umumiy o‘rtacha arifmetik qiymati uchun muddatli harbiy xizmatchiga quyidagi tartibda ballar qo‘yiladi:

4,0 dan 4,3 ga qadar - 10 ball;

4,4 dan 4,7 ga qadar - 15 ball;

4,8 dan 5,0 ga qadar - 20 ball.

Umumiy o‘rtacha arifmetik bahosi 4,0 dan kam bo‘lgan muddatli harbiy xizmatchiga ball qo‘yilmaydi.

Test sinovlari o‘tkazilishi boshlanishidan 5 kun oldin harbiy qism qo‘mondonligi tomonidan mazkur Nizomning 1-ilovasiga muvofiq shaklda Muddatli harbiy xizmatchilarga xizmat davri uchun jangovar va ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlik bo‘yicha qo‘yilgan umumiy o‘rtacha baholar va ballarning yig‘ma vedomosti tuziladi. Yig‘ma vedomost muddatli harbiy xizmatchilarning bevosita komandirlari va harbiy qism komandirining o‘rinbosarlari tomonidan imzolanadi va harbiy qism komandiri tomonidan tasdiqlanadi.

Yig‘ma vedomostdan olingan ko‘chirmalar harbiy qism shtabi boshlig‘i-ning imzosi va gerbli muhr bilan tasdiqlanib, test sinovlari boshlanishidan 3 kun oldin hamma uchun ko‘rinarli joyga osib qo‘yiladi.

2-farq

Ilgari test sinovlaridan muvaffaqiyatli o’tgan barcha harbiy xizmatchilarga berilgan. Masalan, 100 ta harbiy xizmatchidan 90 tasi muvaffaqiyatli o’tsa barchasiga berilgan.

Hozirda harbiy tavsiyanoma berishning maksimum miqdori belgilab qo’yildi. Endilikda, beriladigan tavsiyanomalarning umumiy soni harbiy qismning ro‘yxatiga kiritilgan muddatli harbiy xizmatchilar sonining 40 foizidan oshmasligi lozim.

Bir necha nafar harbiy xizmatchining bir xil miqdorda ball to‘plagani bois, 40 foizli cheklashga amal qilishning iloji bo‘lmasa, beriladigan tavsiyanomalar sonini bunday harbiy xizmatchilar soniga mos ravishda oshirishga ruxsat beriladi.

Xizmat davrida davlat mukofoti bilan taqdirlangan muddatli harbiy xizmatchi test sinovlarining natijalari inobatga olinmay, tavsiyanoma olish huquqiga ega bo‘ladi.

Shuningdek, endilikda tavsiyanoma olish uchun faqat DTM test sinovlaridan muvaffaqiyatli o’tishning o’zi kifoya qilmaydigan bo’ldi.

Test natijalari olingandan so’ng, tavsiyanoma berish yuzasidan yakuniy qaror qabul qilish uchun har bir nomzod muddatli harbiy xizmatchilarning umumiy yig‘ilishida muhokama qilinib, nomzodning xizmat faoliyatiga baho beriladi.

Harbiy intizomining holati, jangovar va ma’naviy-ma’rifiy tayyor-garlik natijalari va test sinovlari bo‘yicha eng ko‘p ball to‘plagan muddatli harbiy xizmatchi muddatli harbiy xizmatchilarning umumiy yig‘ilish tomonidan ijobiy qaror qabul qilinganidan so‘ng, tavsiyanoma olishga munosib, deb hisoblanadi.

Tavsiyanomalarning umumiy soni harbiy qismning ro‘yxatiga kiritilgan muddatli harbiy xizmatchilar sonining 40 foizidan oshmasligi lozim

Bunda, yuqori ballar to‘plagan, biroq xizmat faoliyatiga salbiy tavsif berilgan harbiy xizmatchilarga, umumiy yig‘ilish va bo‘linma komandirlarining yozma murojaati asosida harbiy qism komandirining qarori bilan tavsiyanoma berilmaydi.

To‘plagan ballarining miqdoridan qat’i nazar, muddatli harbiy xizmati davrida harbiy intizomni qo‘pol ravishda buzgan bo‘lib, ular yuzasidan xizmat surishtiruvi o‘tkazilgan, harbiy qism komandirining tegishli buyruqlari chiqarilgan muddatli harbiy xizmatchi tavsiyanoma olish huquqiga ega emas.

3-farq

Talabalar bilan suhbatda shu narsa aniq bo’ldiki, ilgari tavsiyanoma berish uchun o’tkaziladigan test sinovlarining ham yagona tizimi mavjud bo’lmagan. Masalan, Surxondaryo viloyati 44862-sonli harbiy qismda (quruqlikdagi qo’shinlar) 2010-2011-yilgi muddatli harbiy xizmatchilar uchun DTM tomonidan o’tkazilgan test sinovlarida jami 60 ta savol berilib, unda 30 tadan ko’p savolga javob topa olgan xizmatchilarning barchasiga tavsiyanomalar berilgan. Savollar 2 ta blokda: jangovor tayyorgarlik va ma’naviy-ma’rifiy bloklardan iborat bo’lgan.

Tavsiyanoma olish uchun faqat DTM test sinovlaridan muvaffaqiyatli o’tishning o’zi kifoya qilmaydi

Qashqadaryo viloyatidagi 53943-sonli harbiy qismda (tank qo’shinlari) 2009-2010-yilda o’tkazilgan test sinovlarida ham jami  60 ta savol berilib, 30 balldan ko’p to’plaganlar tavsiyanomaga ega bo’lishgan.

Jizzax viloyatidagi 9225-harbiy qismda (chegara qo’shinlari) 2009-2010-yilda o’tkazilgan test sinovlarida esa jami 100 ta savol berilgan: 4 ta blok har biri 25 tadan savol. Hamda 100 ballik tizimdan 86 balldan yuqori ball to’play olgan harbiy xizmatchilargagina tavsiyanomalar berilgan.

Ko’rib turganingizdek, turli harbiy qismlarda turlicha tarzda belgilangan.

Endilikda barcha harviy qismlar uchun yagona tizim joriy etildi. Muddatli harbiy xizmatchilarni test sinovlaridan o‘tkazish uchun ishlab chiqilgan test savollarining umumiy soni 80 ta savoldan tashkil topib, ulardan 40 tasi - jangovar tayyorgarlikka oid, 20 tasi - ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlikka oid, 20 tasi - mantiqiy testlardan iborat bo‘ladi.

Har bir jangovar tayyorgarlikka oid to‘g‘ri yechilgan test savoli uchun - 1,2 ball, ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlikka oid to‘g‘ri yechilgan test savoli uchun - 1,1 ball, mantiqiy test uchun - 1 ball qo‘yiladi.

Test topshiriqlarini yechish uchun 2 soat beriladi. Javoblar varaqasini to‘ldirish uchun 30 daqiqa ajratiladi. Test sinovlari o‘tkazish uchun umumiy vaqt 2 soat 30 daqiqani tashkil etadi.

Muddatli harbiy xizmatchilarni test sinovlaridan o‘tkazish uchun ishlab chiqilgan test savollarining umumiy soni 80 ta savoldan tashkil topgan bo’ladi

Tavsiyanomalarning amal qilish muddati o’zgarmagan. Ya’ni tavsiyanoma rasmiylashtirib berilgan sanadan e’tiboran 3 yil muddat davomida kuchga ega bo’ladi.

Tavsiyanoma muddatli harbiy xizmatdan bo‘shatilayotgan harbiy xizmatchiga boshqa hujjatlar bilan birga tantanali vaziyatda topshiriladi.

E’tiborli jihati, nizomda tavsiyanoma berilishi mumkin bo’lgan minimum ball ko’rsatilmagan. Ya’ni Jangovar va ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlik hamda test sinovlari bo’yicha qancha balldan yuqori to’plagan harbiy xizmatchilarga tavsiyanoma berilishi kerakligi ta’kidlab o’tilmagan. Faqatgina yuqorida ta’kidlanganidek, umumiy harbiy xizmatchilarning 40%idan oshmasligi belgilangan xolos. Menimcha, bu keyinchalik ba’zi tushunmovchiliklarni keltirib chiqarishi mumkin.

Tavsiyanoma rasmiylashtirib berilgan sanadan e’tiboran 3 yil muddat davomida kuchga ega bo’ladi

Telefon xotirasidagi bitiklar-2

P/S: O’tgan safar chop etilgan “Telefon xotirasidagi bitiklar” nomli maqolam haqida ko’pchilikdan yaxshi fikrlar eshitdim. Shuningdek, ko’pchilik uning davomini ham so’rashdi. Aslida bunday narsalarning originali faqat 1ta bo’ladi! Keyingi qismlari oldingilari kabi muvaffaqiyatli chiqmasligi mumkin, chunki mushtariy oldingisidan ham yaxshiroq fikrlarni kutadi, qolganini qabul qilmaydi. Bu baz’an o’z imkoniyat darajangdan balandroq harakat qilishing kerak degani, bu esa imkonsiz.

Mayli, har ne bo’lsada, ming istihola qilib, navbatdagi qismini sizlarga tortiq qilishni joiz deb topdim. Sizlarga yoqadi degan yaxshi gumondaman.

Yoqmasa ham roziman: o’zi oxirgi paytlar aqlli gaplarni to’qib chiqarish qiyin bo’lib qolmdi :)

***

“Telefonxotirasidagi bitiklar”ning 1-qismini o’qish.

***

Otilgan o’q

Yaqinda bir ma’lumot o’qib qoldim. Inson so’zlagan vaqtda yozgandagidan ko’ra ko’proq yolg’on gapirar ekan. Bunga o’zimcha sabab qidirib ko’rdim. Menimcha, biz yozayotganimizda gaplarimizni tahrir qilish, o’zgartirish, bekor qilish imkoniyati bor, ya’ni dastlab yolg’on narsa yozsak ham, biroz o’ylab, vijdonan (!) o’sha joyini o’zgartirishimiz mumkin (ba’zan). So’zlaganda esa, bitta gapirib qo’ygan yolg’on gapimizni keyin qaytarib ololmaymiz, o’zgartirishga esa g’ururimiz yo’l qo’ymaydi, uzr so’rashga esa kibrlimiz…

Bejizga “Aytilgan so’z, otilgan o’q” deyishmas ekan…

***

Ziyon

O’tgan safar blogimda “Telefon xotirasidagi bitiklar”ni e’lon qilishim o’zimga ziyon bo’ldi. O’sha bitiklardan keyin endi metroda o’zim ham ko’zimni yumib yurolmay qoldim. Xatto o’tirishga qo’rqib qoldim. Xuddi-ki, kimdir peshonamga kelib: “Internetda birovlarga aql o’rgatishni bilasan, o’zingni yalpayib o’tirishingni qara” deydigandek tuyulib ketaveradi :)

Voy, oyog’im…

***

E’tibor berdim: negadir shaharda axlat tashlaydigan qutilar (urna) kamayib ketmoqdami? Ko’pincha zarur joylarda keraksiz narsani tashlash uchun shunaqa qutilarni rosa qidirib qolamiz, ammo topolmaymiz. Tag’in bizni shaharni iflos qilishda ayblashadi!

Yuqoridagi suratga esa ta’rif berish shart emas menimcha.

***

Yangilik

Yaqinda bir insondan juda ajoyib yangilik eshitib qoldim: men uylanibman! :)

***

Ko’zgu

Kimdir senga juda zarur: rosa telefon qilyapsan. Ko’tarmayapdi. Atayin ko’tarmayotganini ham yaxshi bilasan. Lekin baribir telefon qilaverasan: jahling chiqadi!

Shu payt telefoning jiringlab qoldi. Qaraysan: keraksiz inson. Ko’tarmaysan. Ancha telefon qildi bechora…

***

Oqibat

So’ngi paytda aloqa operatorlarining sifati yomonlashib ketgani bois yaqinlar o’rtasida yana oqibat paydo bo’la boshladi: aytmoqchi bo’lgan gapni uchrashib aytishayapti, shunisi osonroq bo’lib qoldi.

***

Maqol

O’zbek xalqida “Sihat tilasang - ko’p yema, izzat tilasang – ko’p dema” degan maqol bor. Agar bu maqol haqiqat bo’lsa, unda men faqat o’z sog’ligini o’ylaydiganlar toifasidanman lekin :)

***

Birinchi qism

Xalqimizning yana bir mashhur gapi bor: “Yigit qasam ichmaydi, yigitning so’zi qasam”. Negadir ba’zi yigitlarimiz mazkur naqlning faqat birinchi qismini eslab qolishgan, davomini esa allaqachon unutib yuborishgan.

***

Radioda…

Mazkur yilning 11 sentabr kuni “Yoshlar” radiokanalining “Nuqtai nazar” eshittirishining jonli efirida mehmon sifatida qatnashgandim. Oradan 2 oylar o’tib, o’sha eshittirishning yozib olingan variantini TVda - “Yoshlar” telekanalida ham berishdi, bir necha marta.

Ko’rsatuv TVda efirga ketgandan keyin, tanish-bilishlarning ko’pchiligidan ajoyib gap eshitdim: Seni kecha radioda ko’rdim! :)))

***

Maqtov

Yoshlarimizning Suriya U19 ustidan g’alaba qozonib, JChga chiqqanidan keyin Twitterda yozgan tvitim:

Jahon chempionatiga chiqish chepuxa bo'lib qoldiku, ey! :) Qovun qovundan rang oladi deydi, katta "qovun"larimizga ham rang kirsinda :)

Eron-O’zbekiston o’yinidan keyin fikrim o’zgardi. Iltimos, endi o’sha tvitni quyidagicha o’qisangiz:

Qovun qovundan rang oladi deydi, katta "qovunJON"larimizga ham rang kirsinda :)

***

Foyda

Ko’chada telefon naushnigidan foydalanib musiqa eshitib yurishning zarari haqida ko’p bora eshitganmiz. Bunday tanbehlarni yoqtirmaydigan naushnik tarafdorlari uchun yaxshigina bahona o’ylab topdim:

Naushnik orqali musiqa eshitib yuradiganlar telefoni tushib qolganini yoki o’g’irlanganini darrov sezadi!

***

Rivoyat

Bu rivoyatni ko’pchilik o’qigan, eshitgani aniq. Lekin menga juda ham yoqqanligi uchun yana bir bor eslatishni joiz deb topdim.

Vafotidan so’ng bir insonga narigi dunyoda o’z hayot yo’lini ko’rsatishibdi. Haligi inson qarasa, uning hayot yo’li davomida ikki juft qadam izlari turgan emish. Hayron bo’lib so’rabdi:

-         Nega izlar ikki juft?

Unga farishtalar javob berishibdi:

-         Izlarning biri seniki, ikkinchisi Allohniki. U hayoting davomida doim senga hamroh bo’ldi.

-         Tushunarli, - debdi haligi inson.

Yana sinchiklab qarasa, ba’zi joylarda izlar bir juft emish.

-         Nega ba’zi joylarda izlar bir juft, - deya so’rabdi hayron bo’lib.

-         Bu hayotingning eng qiyin, mashaqqatli joylari, - deb javob berishibdi farishtalar.

-         Demak, eng qiyin vaziyatlarda Alloh meni yolg’iz tashlab qo’ygan ekanda?

-         Yo’q, bunday joylardan U seni qo’llarida ko’tarib o’tgan, shu sababli izlar bir juft!

Xudoga shukur!

***

Chimchilash

Maktab davrimizda ingliz tilidan Rizo aka degan ustozim bo’lardi. Juda ajoyib inson, ajoyib pedagog! Menimcha xozir nafaqaga chiqqan bo’lsalar kerak.

Rizo akani bir odatlari bor edi: dars vaqtida xato gapirsak, bilagimizni chimchilardilar. Bilagimiz shunaqa achishib ketardi-ki, boshqa xato qilmaslikka harakat qilardik. Aniq eslayman-ki, bir marta chimchilash bilan “siylangan” xatoyimizni deyarli boshqa takrorlamasdik.

Vaqt o’tdi. Ulg’aydik…

Qiziq, nega xozir Hayotning o’zi muallimlik qilayotgan hayot darsida yo’l qo’ygan xatolarimiz uchun har safar oddiy chimchilashdan ko’ra qattiqroq jazolansak-da, baribir o’sha xatoni yana qaytaraveramiz?!

Bolalikni sog’indim…

***

Javob

Yaqinda yana bir ma’lumot o’qib qoldim. Nima emish, insonlar o’z tarjimai hollari, boshidan o’tkazgan voqealar haqida yozishdan ko’ra, gapirishni ko’proq yoqtirisharkan. Shu sababli ham memuar yozadigan insonlar kam bo’lar emish.

Buning sababini o’zimcha izlab ko’rdim. Sababini bilmoqchi bo’lsangiz, unda eng yuqoridagi birinchi gaplarimni o’qing :)