FHDYo bilan bog’liq masala yuzasidan to'ldirish

Norma.uz

Kecha Facebook ijtimoiy tarmog’ida Norma.uzda e’lon qilingan FHDYo hujjatlari haqidagi xabar ancha-muncha mulohazaga sababchi bo’lgandi.

Bu haqida blogimda maqola ham yozgandim. Holatni to’liq tushunib olish uchun avvalo o’sha maqolaga bir ko’z yugurtirib chiqishni maslahat berardim.

O’sha maqolada fuqarolik holati dalolatnomalaridagi yozuvlar faqat o’zbek tilida to’ldirilishi belgilangan bo’lsa ham, unga qo’shimcha sifatida nega ruscha savollar qo’shilganligining sababi so’roq ostida qolgan edi. Bu savolga bugun javob topishga va’da bergandim.

Bugun Adliya Vazirligidan ushbu haqida ma’lumot oldim. Ma’lum bo’lishicha, dalolatnomalar haqiqatdan faqat davlat tilida to’ldiriladi. Dalolatnoma shakllaridagi ruscha savol qo’shilishining sababi esa, O’zbekiston MDH davlatlari orasida o’zaro huquqiy yordam ko’rsatish bo’yicha Minsk konvensiyasini ratifikatsiya qilgan va ushbu konvensiyaga ko’ra yurtimizga MDH davlatlaridan FHDYo hujjatlari bilan bog’liq ko’plab talabnomalar kelib tushadi. O’sha talabnomalarni yuborgan davlatlarga javoban aynan biz suhbat yuritayotgan fuqarolik holati dalolatnomalaridan nusxa yuboriladi. Yuborilgan dalolatnomalardagi savollar MDH davlatlarida tushunarli bo’lishi, keyinchalik boshqa tushunmovchiliklarni, tarjima vaqtida yo’l qo’yiladigan xatolarni oldini olish maqsadida savollar ostiga kichkina shriftda rus tilidagi versiyasi ham qo’shilgan.

Masalan, Tug’ilganlik haqidagi dalolatnoma yozuvi jo’natilganda unga «Запись акта о рождении» deya izoh ham yozilgan. Misol uchun undagi «Onaning nechanchi bolasi» savoli ostiga «Который по счету ребенок матери» deyilgan. Ko’rib turganingizdek, dalolatnomadagi deyarli har qanday javobni keyinchalik tarjima qilishga ehtiyoj qolmaydi. Bu esa ham qulaylik tug’diradi, ham tarjima vaqtidagi xatolar tufayli yuzaga keladigan tushunmovchiliklarni oldini oladi.

Bor-yo’g’i shu xolos. Ruscha to’ldirish mumkin degan qoida gap-so’z yo’q hech qanaqa!

Ammo Norma.uz sayti ma’lumotlarni oxirigacha tekshirib ko’rmasdan o’z o’quvchilariga noto’g’ri ma’lumot tarqatgan. Ushbu xabar asosida keyinchalik Podrobno.uz, Olam.uz va Rossiyadagi Lenta.ru axborot agentligi ham asossiz ma’lumotni e’lon qilib yubordi.

Aslida bu ma’lumotni tekshirish ham shart emasdi. Shundoqqina buyurqdagi qoidalarni qunt bilan, shoshmasdan o’qib chiqishni o’zi kifoya edi. Sababi kecha aytganimdek, qoidalarda dalolatnomalar davlat tilida to’ldiriladi deya aniq-tiniq ko’rsatib qo’yilgan – ko’rga hassaday qilib! Afsus, shunchaki rasmga qarab, matnni o’qimasdan yozilgan xabar minglab insonlarni chalg’itdi.

Norma.uz saytidan bu borada rasmiy izoh kutib qolamiz.

P/S: Balki men yanglishgandirman… Chunki men Norma.uz xodimi kabi EKSPERT-YURIST darajasida emasman xozircha.